Sığır Tüberkülozu (BTB)Mycobacterium Bovis tarafından oluşturulan, gerek hayvan gerekse insan sağlığını tehdit eden kronik, bulaşıcı ve zoonotik bir hastalıktır. Birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de üzerinde durulması gereken önemli zoonotik bakteriyel bir hastalıktır.Hayvan sağlığının güvence altında olmadığı durumlarda, insan sağlığı ve sürdürülebilir gıda güvenilirliğini temin etmek mümkün değildir. Çünkü insan sağlığını tehdit eden mikroorganizmaların birçoğunu hayvansal gıdalardan ve hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar oluşturur. Tüberküloz özellikle hayvansal gıda arzında, gıda güvenilirliğini tehdit eden hastalıklardan biridir.

Sığır Tüberkülozu, kronik ve bulaşıcı bir hastalık

Sığır tüberkülozu, insanlarda da görülebilen zoonoz bir hastalıktır. Hayvanlarda özellikle akciğer, diğer organ ve dokularda kazeöz (peynirleşme) karakterde tuberküllerin oluşmasıyla belirlenen kronik ve bulaşıcı enfeksiyöz bir hastalıktır. İnsanlar, sığırlar ve diğer memelileri etkileyen kronik granülamatöz olan tüberküloz çoğunlukla solunum yolu ile bulaşır, fakat etkenin sindirim yoluyla (pastörize olmayan süt) alınması durumunda da enfeksiyon meydana gelebilir.

Hayvanların barınaklarda çok sıkışık bulunmaları, hijyenik koşulların iyi olmaması, uygun olmayan bakım ve beslenme koşulları, temiz hava ve egzersiz yetersizliği, dışarıdan sürüye kontrolsüz hayvan girişi, enfekte hayvanların sütleriyle buzağıların beslenmesi hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını kolaylaştırır. İnsanlara bulaşma genelde enfekte et ve sütün tüketilmesiyle gerçekleşir. Bugün gelişmiş ülkelerde Sığır Tüberkülozu eradike edilmiş veya kontrol edilebilir durumdadır.

Klinik Belirtiler

Sığır tüberkülozu çoğunlukla kronik bir hastalık olarak tanımlanmasına rağmen, bazen akut ve çabuk ilerleyici bir seyir gösterebilir. Bu hastalık nodüler granülom’ların oluşumuyla karakterizedir. Sığır Tüberküloz’undan etkilenen çoğu sığır klinik olarak normaldir, fakat diğer belirtilerle ilişkili olmayan aşırı zayıflama tüberküloz şüphesini artırır. Hastalığın ileri döneminde genelde İnip çıkan ateş, iştahsızlık ve zayıflama görülmektedir. Solunum güçlüğü ve düşük derecede pnömoni belirtileri ile birlikte, kronik öksürükle karakterizedir. Etkilenen hayvanlar uysaldır ve hareketsizdir, fakat gözler parlaktır. Patolojik muayenelerinde tüberküloz’daki primer kompleksin akciğerlerde ve ilişkili olduğu lenf nodüllerinde görülmektedir. Çoğu organ etkilenebilir, fakat lezyonlar çoğunlukla lenf nodülleri (özellikle baş ve thoraks), akciğerler, bağırsaklar, karaciğer, dalak, pleura ve peritoneum’da gözlenir.

Teşhis Nasıl Yapılır?

Sığırlarda tüberkülozun teşhisi için mikroskopik muayene ve etken kültürü dışında gecikmiş tip aşırı duyarlılık testi (Tüberkülin Testi) standart metot olarak kullanılmaktadır. Tüberkülin testi üniversal olarak bilinen ve sığır tüberküloz kontrol programlarında başlangıç teşhis için kullanılan bir testtir. Deri testinin bazen uygulama dezavantajlarından dolayı, sığırlarda M. bovis enfeksiyonlarına karşı Gamma-İnterferon (IFN-Ƴ)-ELISA ve ELISA-Ab testleri gibi kanı baz alan immünolojik laboratuvar testleri uygulanmaktadır. Araştırmalara göre IFN-Ƴ testi tüberkülin testinden daha erken enfeksiyonu saptayabilmektedir. Saha çalışmaları IFN-Ƴ testinin (%93.6) intradermal testinden (%65.6)  daha duyarlı olduğunu göstermektedir. Ayrıca klinkik örneklerde PCR gibi moleküler yöntemler de, M. Tüberkülozun tanısını güvenilir hale getirmek ve tiplendirmek için uygulanmaktadır.

Gıda güvenilirliği açısından önemi

Tüberkülozlu etlerin tüketilmesi insan sağlığını tehdit eder; ancak kesimhanelerde veteriner kontrolü altında hastalıklı etlerin gıda zincirine katılması mümkün değildir. Tüberküloz hastalığından korunmak için kesimhaneler dışında, veteriner hekim kontrolü olmaksızın kesilen hayvanların etlerini tüketmekten kaçınınız. Kırmızı eti çiğ veya az pişmiş olarak tüketmeyiniz. Isıl işlem görmemiş süt ve süt ürünlerini kullanmayınız.

Hastalıkla mücadele

Kesimhanede kesim sonrasında sığır tüberkülozu tespit edilmesi halinde hayvan sahiplerine tazminat ödenir. Sığır Tüberkülozu tespit edilen hayvanın bulunduğu işletmede mevcut tüm sığırlarda, tüberkülozunun varlığı yönünden hastalık taraması yapılır. Sığır tüberkülozuyla mücadele kapsamında karantina, kesim ve imha tedbirleri uygulanır. Sığır tüberkülozu tespit edilen hayvanın bulunduğu işletmede, sürüye ait altı haftalıktan büyük tüm hayvanlarda tüberkülin testi uygulanır. Pozitif sonuç veren sığırlar şarta tabi kesime sevk edilir.

Hayvan başına destekleme

Hem hayvan sağlığının korunması hem de halk sağlığının güvence altına alınması amacıyla süt sığırı işletmelerinde bulunan sığırlar, sığır tüberkülozu ve sığır brusellozu hastalıkları açısından kontrol edilir. Hastalık tespit edilmeyen işletmeler sertifikalandırılarak, işletme sahiplerine hayvan başına “Hastalıktan Ari İşletme Destekleme” ödemesi yapılır.

BIOEASY Tüberküloz Ab Hızlı Test Kitine ürünler bölümünden VETERİNER DİAGNOSTİK TESTLERİ kısmından ulaşabilirsiniz.